الاستومر ها دسته‌ای از پلیمرها هستند که خاصیت ارتجاعی دارند و در صورت اعمال نیرو پس از کشیده یا فشرده شدن دوباره به حالت اولیه خود بازمی‌گردند. به همین دلیل این مواد الاستومر نام گرفتند (الاستیک به معنای ارتجاعی است و مر از پلیمر گرفته شده است). الاستومرها در انواع مختلفی وجود دارند و خاصیت یک الاستومر بستگی به لاستیک، اجزای کامپاند، روش اعمال نیرو و… دارد. یکی دیگر از کاربردهای الاستومر این است که می‌توانند اثر مداد را پاک کنند. به علاوه الاستومرها در تمام وسایل دارای فنر استفاده می‌شوند زیرا میرایی کندی دارند. الاستومرها در تایرهای خودرو، ساخت شلنگ و برف پاک کن ماشین نیز به کار می‌روند.
ضریبی به نام ضریب یوآسن وجود دارد که در الاستومر مقدار این ضریب ۰.۵ است به همین دلیل می‌توان گفت الاستومر تراکم ناپذیر است.
انواع الاستومر
الاستومرها نیز بسته به نوع ساختشان انواع مختلفی دارند. در این بخش چند نوع از انواع الاستومر را به اختصار توضیح می‌دهیم. اما می‌توان گفت که به طور کلی دو نوع الاستومر داریم، اولین دسته ترموست الاستومرها هستند که در برابر حرارت قرار گرفته و سخت شده‌اند به طوری که دیگر به حالت اولیه خود بر‌نمی‌گردند. نوع دیگر الاستومرها ترموپلاستیک نام دارند. این گروه نیز در برابر حرارت قرار گرفته اما حالتی ارتجاعی پیدا می‌کنند. گروه های جزئی تر الاستومر ها در متن زیر بر اساس خواصی که دارند، معرفی شده‌اند:
الاستومر نچرال یا ایزوپرن:
ایزوپرن یک رابر طبیعی است که از کائوچو به دست می‌آید. این رابر از فرآوری عصاره درخت با بخار و سپس ترکیب کردن محصول فرآیند با ولکانیزه و آنتی اکسیدان ها به دست می‌آید. این رابرها قابلیت ارتجاعی بسیار خوبی دارند و در برابر مواد قلیایی و نمک مقاومت خوبی دارند. اما مقاومت شیمیایی آنها پایین است در واقع لاستیک های طبیعی خواص خاص و ویژه‌ای ندارند اما قیمت بسیار مناسبی دارند. این نوع رابرها به راحتی در برابر اوزون، هوا، روغن و بنزین و… اکسید می‌شوند و پس از اکسید شدن حالت خود را از دست داده و نرم می‌شوند. الاستومرها نسبت به اشعه UV نور خورشید نیز حساس هستند.
الاستومرهای بوتیل، کلرو بوتیل، برومو بوتیل:
این دسته از الاستومرها در برابر هوا، روغن های گیاهی و اوزون از مقاومت بالایی برخوردار هستند. اما در برابر اکسید کننده ها و روغن های غیر طبیعی، بنزین و مشتقات نفتی مقاومتی ندارد. کاربرد این نوع الاستومر نیز مانند الاستومرهای طبیعی است و بیشتر برای تهیه تایرهای داخلی استفاده می‌شود.
الاستومرهای نیتریل رابر:
این الاستومرها در برابر انواع روغن مقاوم هستند ولی در برابر عوامل محیطی نظیر اوزون مقاومت بالایی ندارند. البته نیتریل نیز در برابر اکسید کننده‌های قوی حساس است. برای مثال نیتریل در مجاورت اسید نیتریک اکسید می‌شود. این نوع الاستومر در کفش‌ها، واشرها و آب بندها و… استفاده می‌شوند.
الاستومرهای کلروپرن:
این دسته از الاستومرها در برابر انواع روغن به جز روغن های آروماتیک مقاومت بالایی دارند.
الاستومرهای سیلیکون رابر:
این الاستومرها عایق دما و هوا هستند اما خواص مکانیکی خاصی ندارند.
خواص الاستومرها
- قیمت پایین
- انعطاف پذیر بودن به خصوص در دماهای پایین
- مقاوم در برابر آب
- مقاوم در برابر ضربات
- مقاومت کم در برابر اوزون
- مقاومت کم در برابر نور خورشید
- مقاومت بسیار کم در برابر روغن
- مقاومت بسیار پایین در برابر بنزین
- آسیب پذیری در برابر اشتعال
موارد استفاده الاستومر
علاوه در ساخت مواد پلاستیکی نظیر تایر خودرو، برف پاک کن و… الاستمرهای رابر برای پوشش دهی برج ها، انواع لوله، مخازن و … استفاده می‌شوند. رابرهای مصنوعی اخیرا ساخته شده‌اند هرچند که در برخی خواص مانند رابرهای طبیعی نیستند اما از بعضی لحاظ ها نسبت به رابرهای طبیعی برتری دارند. به طور کلی از الاستومرها در ساخت محصولات که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، استفاده می‌شود:
- در تایر خودرو
- برای درزگیری و عایق کاری
- در ساخت چرم مصنوعی
- در ساخت واشرها و شلنگ ها
- پوشش ها و مواد ضد آب
- در ساخت کفش به خصوص کفش‌هایی که نیاز است در برابر روغن و اکسید شدن مقاوم باشند.
- و…
در این مطلب سعی کردیم به طور جامع قطعات الاستومری را بررسی کرده تا در هنگام خرید و فروش قطعات الاستومری بهترین انتخاب را انجام دهید.
شرکت پیشگام صنعت لاستیک البرز تولید و ساخت قطعات و فرآوردهای لاستیکی را جهت مصارف مورد نیاز در پروژه های گوناگون فنی و مهندسی ( اعم از پل سازی ، صنایع ، معدن ، کفاشی و ... ) را دارا می باشد .